ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ο ρόλος της εργοθεραπείας που απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους.

Οι εργοθεραπευτές υποστηρίζουν την ικανότητα του ατόμου να εμπλέκεται σε καθημερινές ασχολίες ή δραστηριότητες και να αποκτά δεξιότητες που προάγουν την λειτουργικότητα.
Οι εργοθεραπευτές μελετούν τα βασικά θεμέλια της ανθρώπινης ανάπτυξης που επηρεάζουν τις δραστηριότητες καθημερινής διαβίωσης, μάθησης, παιχνιδιού, εργασίας, κοινωνικών δεξιοτήτων και συμπεριφοράς, χρησιμοποιώντας μια ποικιλία προσεγγίσεων.
Οι εργοθεραπευτές δουλεύουν με τα παιδιά ή τους εφήβους και με τις οικογένειές τους, για να προάγουν την ενεργή συμμετοχή στις δραστηριότητες ή σε ασχολίες που έχουν νόημα για αυτούς. Όταν λέμε ¨ασχολία¨, αναφερόμαστε σε δραστηριότητες που υποστηρίζουν και προάγουν την υγεία, την ευζωία και  την εξέλιξη του ατόμου (ΑΟΤΑ 2008).
Για τα παιδιά και τους εφήβους, όταν αναφερόμαστε σε ασχολίες, εννοούμαι τις δραστηριότητες που τους δίνουν την δυνατότητα να μάθουν και να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής, (π.χ. σχολικές δεξιότητες), να είναι δημιουργικά και/ ή να αποκομίζουν ευχαρίστηση (π.χ. παιχνίδι) και να ευημερούν (π.χ. αυτοφροντίδα, φροντίδα προς άλλους) χωρίς να είναι αντιληπτό πολλές φορές στα ίδια τα παιδιά η σκοπιμότητα της κάθε δραστηριότητας που εκτελούν.                                                                                         
Οι εργοθεραπευτές δουλεύουν με παιδιά όλων των ηλικιών (από βρέφη μέχρι και εφήβους) και ικανοτήτων. Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις βασίζονται στην ολοκληρωτική κατανόηση της τυπικής ανάπτυξης του παιδιού και της επίπτωσης της ανικανότητας, αδυναμίας, ασθένειας και των δυσκολιών που παρουσιάζει κάθε παιδί κατά την ανάπτυξή του, στο παιχνίδι, στην μάθηση, και πάνω από όλα στην λειτουργική ενασχόληση και απόδοση του στις δραστηριότητες.                                                     
Οι εργοθεραπευτές παρέχουν υπηρεσίες και διαμέσου συνεργασιών με άλλους επαγγελματίες με σκοπό να αναγνωρίσουν και να συναντήσουν τις ανάγκες των παιδιών που βιώνουν καθυστερήσεις ή προκλήσεις κατά την αναπτυξιακή τους διαδικασία, ταυτοποιώντας και μετατρέποντας ή υπερνικώντας και ξεπερνώντας εμπόδια που περιορίζουν την λειτουργικότητα ενός παιδιού, διδάσκοντας και διαμορφώνοντας δεξιότητες και στρατηγικές για τα παιδιά και τις οικογένειές τους, ώστε να εξαχθεί η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση και παρέμβαση, προσαρμόζοντας δραστηριότητες, υλικά και περιβαλλοντικές συνθήκες ώστε τα παιδιά να καταστούν ικανά να ενεργούν και να συμμετέχουν σε διαφορετικές  συνθήκες σε διάφορα περιβάλλοντα.
Αναπτυξιακές ανάγκες

Οι κύριες ασχολίες των παιδιών είναι το παιχνίδι και η αλληλεπίδραση με τους φροντιστές τους. Οι εργοθεραπευτές εκτιμούν την ανάπτυξη των παιδιών και προάγουν τέτοια παρέμβαση ώστε να βελτιώσουν τις δεξιότητες και/ ή να μετατρέψουν περιβάλλοντα όταν οι ανησυχίες μας αυξάνουν σχετικά με την λειτουργική ενασχόληση του παιδιού. Μερικά παραδείγματα παρέμβασης είναι:

• διευκολύνοντας την κίνηση ή μετατόπιση του σώματος, ώστε να βοηθηθεί το παιδί στο να καθήσει ανεξάρτητο ή να μπουσουλήσει.
• βοηθώντας το παιδί να μάθει να ακολουθεί οδηγίες που περιέχουν δύο ή τρεις εντολές..
• βοηθώντας το παιδί να αναπτύξει την ικανότητα να ντύνεται μόνο του.
• να χειρίζεται το αίσθημα της αποτυχίας και της απογοήτευσης
• μειώνοντας τον εξωτερικό ήχο για το παιδί που αποσπάται εύκολα.
• χτίζοντας δεξιότητες που βοηθούν στην εκμάθηση της διαδικασίας του μοιράσματος, περιμένοντας την σειρά του κάθε φορά, και παίζοντας σε ζευγάρια.
 • βοηθώντας το παιδί να χρησιμοποιεί τα παιχνίδια και υλικά με παραδοσιακούς και δημιουργικούς τρόπους.

Εκπαιδευτικές ανάγκες

Οι εργοθεραπευτές δουλεύουν με μαθητές του νηπιαγωγείου, του δημοτικού, του γυμνασίου και του λυκείου, ώστε να υποστηρίξουν την επιτυχή μάθηση, την ενδεδειγμένη συμπεριφορά και την συμμετοχή σε καθημερινές σχολικές συνήθειες και δραστηριότητες. Οι εργοθεραπευτές επίσης συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς με σκοπό να στηρίξουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες του παιδιού καθ’ όλη την διάρκεια που βρίσκεται στο σχολικό περιβάλλον.


Συναισθηματικές ανάγκες και συμπεριφορά

Οι εργοθεραπευτές έχουν εκπαιδευτεί στην ψυχική υγεία και είναι πολύ καλά ενημερωμένοι στο να αναγνωρίζουν τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών κατά την διάρκεια της εμπλοκής τους με της καθημερινής διαβίωσης δραστηριότητες και κατά την κοινωνική αλληλεπίδραση. Για παράδειγμα, οι εργοθεραπευτές βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν την ικανότητα να ανταπεξέρχονται με τις προκλήσεις, να παραμένουν ήρεμα όταν ματαιώνονται, να εκτονώνουν το θυμό και να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους με σκοπό να τα καταφέρουν στους ατομικούς στόχους τους και να έχουν συνεργατική αλληλεπίδραση στο σπίτι, στο σχολείο και στην κοινότητα.
Καθώς το παιδί μεγαλώνει, η απόκτηση δεξιοτήτων για να επιτευχθεί μια πιο ανεξάρτητη διαβίωση, γίνεται πολύ ουσιώδης. Οι εργοθεραπευτές αντιλαμβάνονται την αποφασιστικότητα την υπεράσπιση του εαυτού από τα παιδιά ως ένδειξη της μετακίνησής τους από την συναισθηματική κατάσταση της σχολικής ηλικίας στην ανάληψη πιο απαιτητικών ρόλων που αντιστοιχούν σε ρόλους που αναλαμβάνουν οι ενήλικοι.


Συμπέρασμα

Η ενεργή συμμετοχή των φροντιστών  και των οικογενειών στη ζωή των παιδιών τους, είναι πολύ κρίσιμη συμπεριφορά ώστε να τα βοηθήσει να επιτύχουν και να επιδείξουν το υψηλό τους δυναμικό. Αν ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη των παιδιών τους, οι φροντιστές μπορούν να συμβουλεύονται το εκπαιδευτικό προσωπικό που ασχολείται με το παιδί τους στο κάθε πλαίσιο, και να επιζητούν για εκτίμηση του παιδιού τους από κάποιον εργοθεραπευτή, όταν κάτι τους ανησυχεί.


Αναφορές

American Occupational Therapy Association. (2008). Occupational therapy practice framework: Domain & process (2nd ed.). American Journal of Occupational Therapy, 62, 625–683.


Πηγές

American Occupational Therapy Association. (2009). AOTA’s societal statement on autism spectrum disorders. American Journal of Occupational Therapy, 63, 843–844.
American Occupational Therapy Association. (2008). AOTA’s societal statement on play. American Journal of Occupational Therapy, 62, 707–708.